Jet Rüzgarları (Jet Stream) Nedir?

Jet Rüzgarları (Jet Stream) Nasıl Oluşur?

Jet rüzgarları, atmosferin üst seviyelerinde genel ifadeyle dar rüzgar bantları olarak adlandırılır. Jet akıntılarında rüzgarlar batıdan doğuya doğru eserler ancak akış genellikle kuzey ve güney yönünde değişir. Jet akıntıları diğer ismiyle jet stream sıcak ve soğuk hava arasındaki sınırları takip eder. Orta enlemlerde, yüksek seviyede esen batı rüzgârları batıdan doğuya doğru paralellere uygun uzanışlı belirgin ve güçlü bir hava akımı oluştururlar. Yeryüzüne yakın yerlerde rüzgârlar Ekvator’a, yükseklerde ise kutuplara doğru hafif bir eğim gösterseler de asıl egemen hareket, batıdan doğuya doğrudur. Batı rüzgârlarının estiği kuşak kışın Ekvator’a doğru genişler, yazın daralır. Bu kuşak içindeki batı rüzgârları 25. ve 40. enlemler arasında güçlüdür ve troposferin üst sınırında, yani 10-12 kilometre yükseklerde yer yer çok hızlı akımlar halini alırlar. Belirli oluklar halinde esen bu çok hızlı batı rüzgârlarına “Jet Streams” denir.

Çok hızlı esen bu rüzgârların yanında yavaş esen rüzgârlar vardır. Bu iki akım alanı arasındaki geçiş yerinde çok güçlü, uçuşlar için tehlikeli türbülans görülür. Jet akımlarının olduğu yerde belirgin bir sıcaklık gradyanı vardır. Jet rüzgarları baroklinik yapıdaki batı rüzgârlarının özellikle üst troposferdeki güçlü sıcaklık gradyanına bağlı olarak gelişmiş bölümleridir. Meteorolojik cepheler ve özellikle polar cephe doğrudan doğruya jet akımlarının altında gelişmiştir. Jet akımları, yüksek batı rüzgârlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Yeryüzü hava koşullarını ve özellikle yağışları, yüksek batı rüzgârları ile beraber kontrol ederler.