Gök Gürültüsü Nedir? Nasıl Oluşur?
Gök gürültüsü nasıl oluşur? Gök gürültüsü neden oluşur? Gök gürültüsü niçin şimşekten sonra duyulur?
Gök gürültüsü, özellikle gri gökyüzünün hakim olduğu havalarda sıklıkla karşımıza çıkan doğa olaylarından biridir. Bazen gök gürültüsü o kadar kuvvetli olur ki binaların camlarını titretir. Bu denli gürültü bazı insanlarda gök gürültüsü fobisinin oluşmasına da neden olmuştur. Çoğu insan gök gürültüsünden korkmaktadır.
Gök gürültüsü, şimşek ve yıldırım sırasında ortaya çıkmakta olup patlamayı anımsatan bir doğa olayıdır. Detaylı bir şekilde anlatılacak olunursa gök gürültüsü, şimşek nedeniyle oluşan yıldırım çevresindeki havada yüksek değerlerde basınç ve sıcaklık yükselmesi meydana gelir. Yıldırım demetlerini kapsayan bölgede oluşan bu ani sıcaklık ve basınç değişimi nedeniyle hava çok hızlı bir şekilde genleşir. Havanın bu denli genleşmesi sırasında sonik adı verilen ses dalgaları meydana gelir. İşte bu sonik olarak adlandırılan dalgalar gökyüzünde gök gürültüsü denilen gürültüyü oluşturur.
Gök gürültüsü sesinin uzak veya yakından gelmesi mesafe tespiti açısından önem taşımaktadır.Eğer gök gürültüsü sesi ağır ve derinden gelen bir ses ise bu uzakta meydana gelmiş bir şimşek ve yıldırım hadisesini işaret etmektedir. Yakın mesafeden sertçe duyulan gök gürültüsü ise yakınlarda bir yerde şimşek ve yıldırım hadisesinin görüldüğüne işarettir. Bunun yanında gök gürültüsü çatırtılı bir ses şeklinde duyuluyor ise, yıldırımın çok sayıda kollara ayrıldığına işarettir. Şayet yıldırım çok sayıda kola ayrılmış ise gök gürültüsü çatırtılı veya dalgalı şekilde meydana gelir. Çatırtılı gök gürültüsünde ilk meydana gelen büyük gök gürültüsü yıldırımın ana gövdesi sebebiyle oluşmakta olan gürültü olup diğer hafif olan gök gürültüleri ise kollar sebebiyle oluşmakta olan gök gürültüleridir.
Gök gürültüsü neden şimşekten sonra duyulur?
Gök gürültüsü, yer yüzünde her zaman şimşekten daha sonra duyulur. Bunun nedeni ışık hızının ses hızından çok daha yüksek olmasıdır. (Işık hızı saniyede 300.000 kilometre iken, ses hızı saniyede 340 metredir) bu sebepten dolayı şimşek ne kadar uzaklıkta olursa olsun biz anında bunu görürüz. Hava olayları atmosferin en alt katmanı olan troposfer katmanında oluştuğundan ve bu katmanın kalınlığı veya yüksekliği yeryüzünden en fazla 16-17 kilometre olduğundan troposferin en yüksek kısmında meydana gelecek bir şimşek yeryüzünde bulunan bir kişi tarafından ancak 50 saniye sonra duyulur. (17.000 metre/340 saniye), genel olarak şimşek ve yıldırım yeryüzüne yakın bir yerde meydana geldiğinden şimşek ışığını gördükten 3-5 saniye sonra gök gürültüsü sesi duyulmaktadır.
Gök gürültüsü uzaklık hesaplama
Çoğu insan gök gürültüsü uzaklığı hesaplama ile gök gürültüsünün ne kadar uzaklıkta meydana geldiğini hesaplamak ister. İşte hesaplamaya dair detaylar… Şimşek çaktığı veya ışık göründüğü anda saatimizin kronometresini başlatıp, gök gürültüsü sesini duyduğumuz anda kronometreyi durdurup, kronometremizdeki saniyeyi 340 metre ile çarparsak gök gürültüsünün oluştuğu yerin bulunduğumuz yere olan uzaklığını yaklaşık olarak hesaplamış oluruz.
Formül: Işık görüldüğü an ile sesin duyulduğu an arasındaki zaman farkı x 340m
Paylaş:
Yorum gönder